Etapy współpracy architekta wnętrz z inwestorem przy projekcie

Przedstawiony podział na etapy może być jednoznacznym wzorcem postępowania, ale też przydatną wskazówką do wypracowania indywidualnego modelu współpracy. W praktyce przedstawione etapy mogą się łączyć i wzajemnie przenikać.

Właściwie opracowaną drogę współpracy architekta wnętrz z klientem weryfikuje praktyka. Dobre są takie schematy postępowań, które prowadzą do optymalizacji procesu poznania potrzeb klienta, przełożenia ich na konkretne rozwiązania projektowe i finalnie, do sprawnej, zoptymalizowanej realizacji. Profesjonalizm działań na wszystkich etapach buduje renomę pracowni.

ETAP 00.
Kontakt inicjujący

Zazwyczaj jest to rozmowa telefoniczna lub wymiana maili. Wstępnie poznajemy potrzeby klienta, informujemy go o dostępnych terminach oraz szacujemy czas potrzebny na opracowanie projektu. Ważne jest podkreślenie, że podane informacje mają charakter orientacyjny – nie znamy obiektu, kontekstu i mamy bardzo wstępne informacje o oczekiwaniach. Podanie wiążącej wyceny, na tym etapie jest niemożliwe. Natomiast podanie przybliżonej ceny prac projektowych, wskazanie stawki godzinowej, określenie minimalnego budżetu od jakiego projektujemy wnętrze, wydaje się skutecznym narzędziem eliminacji osób, do których nasze usługi nie są adresowane. Oszczędza czas obu stron.

Celem tej interakcji jest doprowadzenie do spotkania, które może rozpocząć sformalizowaną współpracę. Przed spotkaniem warto poprosić o przesłanie dostępnej dokumentacji, projektowanego obiektu, przekazanie możliwie obszernych informacji dotyczących lokalizacji, terminu odbioru (zakończenia budowy) oraz tych opisujących potrzeby i przybliżających oczekiwania dotyczące projektu i przyszłej realizacji.

ETAP 01.
Pierwsze Spotkanie. Wzajemne poznanie stron

Architekt przedstawia swoje zawodowe osiągnięcia, prezentuje jakość oferowanych usług. Mówi o tym, co jest wyróżnikiem jego zawodowej filozofii i precyzuje sposób współpracy z klientem.

Klient wskazuje preferowaną estetykę, określa swoje potrzeby oraz oczekiwane rozwiązania. Określa szacunkowy budżet inwestycji. Precyzuje czego oczekuje od architekta. W szczególności, czy potrzebny jest mu projekt i ewentualne nieliczne wizyty na budowie, czy też oczekuje kompleksowego poprowadzenia procesu realizacji.

To jeden z najważniejszych momentów w budowaniu relacji biznesowej. Porozumienie architekta z inwestorem oraz zbudowanie wzajemnego zaufania to podstawa dobrej, obustronnie korzystnej, zazwyczaj długotrwałej współpracy. Na spotkaniu obie strony decydują czy pozyskane informacje dobrze rokują na przyszłe wspólne podejmowanie decyzji i pokonywanie problemów.

Po spotkaniu strony dysponują niemal kompletem informacji. Do przygotowania szczegółowej, określającej warunki współdziałania oferty i umowy, może brakować wizji lokalnej. Są sytuacje, w których poznanie obiektu i jego otoczenia bywa niezbędne. Dotyczą głównie  modernizacji obiektów istniejących.

ETAP 02.
Oferta i umowa

Oferta w sposób kompletny i możliwie krótki podsumowuje wymianę informacji pomiędzy architektem i inwestorem. Oprócz określenia przedmiotu projektu, wyceny prac projektowych i terminu realizacji projektu, może zawierać informacje o podziale płatności na etapy, precyzować terminy wykonania poszczególnych zakresów, w szczególności zawierać informację o poczynionych z inwestorem dodatkowych ustaleniach. Wskazane jest, aby już na etapie oferty precyzyjnie określić ewentualny udział architekta i podmiotów z nim współpracujących w procesie realizacji projektu.

Stosowaną praktyką, jest przedstawienie wstępnej oferty przed spotkaniem opisanym jako etap 1. Można to uzasadniać, jeśli projekt dotyczy standardowej przestrzeni (np. „apartament w stanie deweloperskim”), ale przygotowanie oferty po poznaniu stron wydaje się postępowaniem bezpieczniejszym.

Po uzgodnieniu i zaakceptowaniu oferty możliwe jest dostosowanie i w kolejnym kroku, podpisanie umowy (architekci wnętrz zazwyczaj dostosowują posiadaną standardową umowę). Umowa w sposób szczegółowy określa prawa i obowiązki współpracujących stron. (Wzór standardowej, rekomendowanej przez SAW umowy, dostępny jest  dla członków SAW po zalogowaniu <pobierz>). Właściwe skonstruowanie i zrozumienie umowy przez strony, jest kluczowym czynnikiem zapewniającym dobrą współpracę. Prawidłowa umowa przewiduje i eliminuje potencjalne sytuacje konfliktowe. Jednocześnie stanowi podstawę ich rozwiązywania. W długo trwających projektach, do umowy zagląda się jak do notatnika, żeby sprawdzić dawno poczynione ustalenia.

Warunkiem rozpoczęcia prac nad projektem jest podpisanie umowy oraz wpłata ustalonej zaliczki.

Oferta w sposób kompletny i możliwie krótki podsumowuje wymianę informacji pomiędzy architektem i inwestorem. Oprócz określenia przedmiotu projektu, wyceny prac projektowych i terminu realizacji projektu, może zawierać informacje o podziale płatności na etapy, precyzować terminy wykonania poszczególnych zakresów, w szczególności zawierać informację o poczynionych z inwestorem dodatkowych ustaleniach. Wskazane jest, aby już na etapie oferty precyzyjnie określić ewentualny udział architekta i podmiotów z nim współpracujących w procesie realizacji projektu. Stosowaną praktyką, jest przedstawienie wstępnej oferty przed spotkaniem opisanym jako etap 1. Można to uzasadniać, jeśli projekt dotyczy standardowej przestrzeni (np. „apartament w stanie deweloperskim”), ale przygotowanie oferty po poznaniu stron wydaje się postępowaniem bezpieczniejszym. Po uzgodnieniu i zaakceptowaniu oferty możliwe jest dostosowanie i w kolejnym kroku, podpisanie umowy (architekci wnętrz zazwyczaj dostosowują posiadaną standardową umowę). Umowa w sposób szczegółowy określa prawa i obowiązki współpracujących stron. (Wzór standardowej, rekomendowanej przez SAW umowy, jest dostępny dla członkow SAW do pobrania poniżej po zalogowaniu.)
Właściwe skonstruowanie i zrozumienie umowy przez strony, jest kluczowym czynnikiem zapewniającym dobrą współpracę. Prawidłowa umowa przewiduje i eliminuje potencjalne sytuacje konfliktowe. Jednocześnie stanowi podstawę ich rozwiązywania. W długo trwających projektach, do umowy zagląda się jak do notatnika, żeby sprawdzić dawno poczynione ustalenia. Warunkiem rozpoczęcia prac nad projektem jest podpisanie umowy oraz wpłata ustalonej zaliczki.
ETAP 03.
Inwentaryzacja

To proces, w trakcie którego architekt wnętrz, niezależnie czy inwentaryzuje osobiście, powierza tę pracę oddelegowanemu zespołowi, czy (co coraz popularniejsze) zleca trójwymiarowe skanowanie przestrzeni, poznaje szczegółowo substancję projektowanego obiektu. Uczy się projektowanej przestrzeni i jej otoczenia.

Istotne są wszystkie elementy: ściany konstrukcyjne i działowe, wysokości pomieszczeń, nadproży i parapetów, istniejące instalacje i wyposażenie (jeśli ma być ponownie wykorzystane), stolarka okienna i drzwiowa, balustrady i bariery, zachowane wartościowe elementy architektoniczne, wszelkie cechy charakterystyczne przestrzeni. Ważne są skala i proporcje pomieszczeń, które warunkują możliwości aranżacyjne.

W przypadku obiektów oddawanych w stanie deweloperskim, architekt wnętrz może stać się partnerem Inwestora przy przygotowaniu projektów zamiennych. Na etapie odbierania lokalu deweloperskiego może wspomagać go w weryfikacji zgodności przeprowadzonych prac z projektem, wizualnej ocenie jakości prac budowlanych i sprawdzeniu sprawności i stanu zamontowanych elementów wyposażenia. To jest bardzo odpowiedzialne zadanie. Często bezpiecznie wesprzeć się wiedzą wyspecjalizowanych w odbiorach inspektorów nadzoru, skorzystać z usług firm zewnętrznych.

ETAP 04.

Dalsze poznawanie potrzeb i oczekiwań klienta, zwieńczone przedstawieniem projektu koncepcyjnego

Ten etap przebiega w sposób zróżnicowany. Architekci wnętrz mają swoje, wypracowane w praktyce sposoby komunikacji z klientami.

Spośród wielu omawianych lub rozważanych wcześniej możliwości, wybieramy wraz z inwestorem te, które najlepiej odwołują się do jego oczekiwań. Jednocześnie szanują kontekst miejsca, są funkcjonalne i wpisują się w estetykę projektu. Przedstawione rozwiązania muszą odnosić się do ustalonego wcześniej budżetu. Możliwe jest tworzenie alternatywnych wariantów do zweryfikowania na dalszym etapie uszczegółowienia. (np. po poznaniu ofert realizacyjnych). Zaakceptowana koncepcja określa charakter i wygląd realizowanego w przyszłości wnętrza. Pozwala przejść do dalszego uszczegółowiania projektu.

Precyzyjne opisanie zakresu prac, sposobu ich realizowania i finalnej formy prezentacji tego mocno zindywidualizowanego etapu realizacji projektu, pozwala na pracę w komforcie i wzajemnym zrozumieniu.

Różnice prowadzące do stworzenia spójnej, pozwalającej na zatwierdzenie koncepcji widoczne są na kilku płaszczyznach:

  1. Współpraca z klientem.

Może przybierać formę kilku, czasem kilkunastu spotkań. W trakcie rozmów, poznajemy oczekiwania i weryfikujemy proponowane rozwiązania. Wspólnie definiujemy potrzeby funkcjonalne i preferowane rozwiązania estetyczne. Tłumaczymy zależności pomiędzy poszczególnymi elementami projektu. Pokazujemy różne drogi konsekwentnych rozwiązań. Wiele firm ma przygotowane ankiety ułatwiające komunikację i pozwalające precyzować budżet. Zbudowanie relacji z klientem opartej na otwartości i zaufaniu, to ważny element procesu twórczego. Architekt powinien być otwarty na wszelkie oczekiwania estetyczne i funkcjonalne inwestora, ale to on jest specjalistą i odpowiada za ergonomię i bezpieczeństwo Dobre projekty powstają na drodze wzajemnego zrozumienia i szacunku.

Nie wszystkie pracownie preferują taki rodzaj współpracy. Bywa, że po wstępnych rozmowach następuje przerwa, w czasie której architekt pracuje, a klient czeka na zaproponowany rezultat – w końcu starannie wybrał pracownię, której powierzył projekt.

Przedstawiona koncepcja może być zaskakująca dla klienta i trzeba liczyć się z ewentualnym wprowadzeniem zmian po jej prezentacji.

  1. Zakres prac.

Wiele przeprowadzonych rozmów utwierdza w przekonaniu, że architekci wnętrz różnie rozumieją zakres projektu koncepcyjnego. Jedni na tym etapie przedstawiają dopracowany funkcjonalnie rzut, inni także rozwinięcia, z wytycznymi do projektów branżowych. Koncepcja może w sposób szczegółowy precyzować materiały, ale może też jedynie wskazywać ich rodzaje np.: drewno, kamień, gres. Zakres rysunkowy jest powiązany z przyjętą formą prezentacji.

  1. Sposób przedstawienia projektu.

Jedni przygotowują koncepcję w postaci hiperrealistycznych wizualizacji, inni pokazują rzut układu funkcjonalnego uzupełniony o zestawienie proponowanych materiałów wykończeniowych. Architekci projektują w sposób zróżnicowany: rysują odręcznie lub wykorzystując techniki komputerowe, pracują na płaskich rzutach i rozwinięciach lub modelach trójwymiarowych, różnicują materiały w sposób uproszczony (np. różnymi kolorami) lub wprowadzają hiperrealistyczne, generowane komputerowo odpowiedniki prawdziwych materiałów, wykonują modele rzeczywiste lub komputerowe (trójwymiarowe) projektowanych detali, elementów, pomieszczeń, przedstawiają moodboardy z próbkami kolorystycznymi oddające nastrój projektu, wykorzystują programy do prezentacji wspomagane sztuczną inteligencją. Często korzystają z wielu sposobów prezentacji.

Uwaga dotycząca instalacji:

Architekt wnętrz nie projektuje instalacji. Zazwyczaj nie ma takich kompetencji. Opracowuje wytyczne funkcjonalne i określa elementy instalacji wpływające na estetykę (np. wybiera osprzęt elektryczny i rozmieszcza gniazda i łączniki; wybiera grzejniki i ich lokalizację w oparciu o zapotrzebowanie cieplne wynikające z obliczeń zawartych w projekcie branżowym; dobiera kratki i nawiewniki o przekrojach określonych w projekcie wentylacji).

Uwaga dotycząca wizualizacji:

Wizualizacje komputerowe są różne: od poglądowych schematów do hiperrealistycznych, często niemożliwych do odróżnienia, od zdjęć istniejących wnętrz. Są jednym z dostępnych środków do zaprojektowania i zaprezentowania wnętrza lub jego elementów. Trzeba uświadamiać klienta, że nawet te najbardziej realistyczne mogą odbiegać od docelowo wybranych materiałów. Wizualizacje warto traktować jako etap na drodze do obranego celu. W umowie warto doprecyzować ilość ujęć, wersji, ewentualnych poprawek

Wykonanie wizualizacji, nie są warunkiem niezbędnym powstania dobrego projektu.

ETAP 05.
Akceptacja projektu koncepcyjnego

Akceptacja koncepcji to przełomowy moment podczas współpracy architekta wnętrz z klientem. Wspólnie spędzony czas zostaje podsumowany i zapisany w postaci zadowalającej obie strony. Architekt wie, że trudny i ważny etap, określający projekt estetycznie i funkcjonalnie został wykonany. Klient wyobraża sobie wygląd swojego wnętrza i czeka na komplet informacji, które pozwolą zrealizować wnętrze.

Ważne wydaje się zwrócenie uwagi na odmienne perspektywy architektów wnętrz i ich klientów. Architekt ma świadomość, że przed nim żmudna praca, ale prostsza, bazująca na dobrze opanowanym, zawodowym warsztacie. Klient wie czego się spodziewać, ale na bazie koncepcji nie jest w stanie zrealizować projektu.

ETAP 06.

Szczegółowy projekt wnętrz (nazywany też projektem wykonawczym*)

*Ta nazwa może wprowadzać w błąd klientów, którzy nabierają przekonania, że na podstawie otrzymanej dokumentacji mogą zlecić zdalną produkcję mebli, zabudów, okładzin itp. Trzeba konsekwentnie, od początku współpracy tłumaczyć, że na podstawie dokumentacji otrzymanej od architekta wykonawcy, po własnych pomiarach, muszą wykonać swoją dokumentację warsztatową. Ta opracowywana przez nich dokumentacja, często bardzo obszerna, bywa także określana projektem wykonawczym.

Po przedstawionej w przemyślany sposób koncepcji i jej zaakceptowaniu przez inwestora przychodzi czas precyzyjnego uszczegółowienia. W wersji modelowej, po ukończeniu tego etapu, przekazujemy komplet informacji pozwalający na zrealizowanie projektu. W rzeczywistości, nad naszym projektem będą jeszcze pracować technologowie zatrudnieni w firmach wykonawców. Architekci nie mogą znać wszystkich niuansów wytwórczych producentów drzwi i zabudów meblowych, ale świadoma współpraca z technologami pozwala na osiągniecie zamierzonych efektów. Dlatego wskazanym elementem, jest uczestnictwo architekta wnętrz w sprawdzaniu wszelkiej dokumentacji warsztatowej przygotowywanej przez firmy realizujące projekt (Etap 07. Nadzór nad realizacją).

W szczegółowym projekcie wnętrz powinny być czytelne informacje dla wszystkich wykonawców. To na podstawie tego etapu możemy uzyskać zestawienia materiałowe niezbędne do ich wyceny. Firmy ogólnobudowlane, instalacyjne, stolarskie, ślusarskie, kamieniarskie, od schodów, od palenisk, saun, basenów, tarasów i wszystkie inne zaangażowane w proces projektowy mogą przygotować oferty zawierające terminy i koszty realizacji. Panując nad założonym budżetem architekt zazwyczaj dołącza do projektu komplet wycenionych elementów wyposażenia i kosztorysy wykonawców. Jakość tego etapu, precyzja i jednoznaczność z jaką opracowany jest projekt zapewnia, zgodną z założeniami, realizację projektu.

Doświadczenie oraz zbudowana z inwestorem relacja na etapie tworzenia projektu, predysponuje architekta wnętrz do partnerskiego wspierania inwestora przy finalnym wyborze wykonawców i dostawców wyposażenia, weryfikacji kosztorysów i wreszcie w sprawdzeniu kluczowych zapisów w zawieranych umowach.

UWAGA:

W umowie z klientem należy precyzyjnie opisać, które z elementów tego etapu traktujemy jako załącznik do projektu, a co możemy traktować jako dodatkowo płatne wspieranie na etapie realizacyjnym.

ETAP 07.

Nadzór nad realizacją projektu.

Architekci wnętrz zwyczajowo nadzorują realizowanie własnych projektów. Takie działanie jest często nieodzownym, oczekiwanym przez inwestorów elementem ich pracy. Mimo, że architekt wnętrz nie jest projektantem w rozumieniu art. 12 ust.1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, postanowienia tej ustawy określające prawa i obowiązki projektanta będą miały, odpowiednio, zastosowanie także do pracy architekta wnętrz, w tym do nadzoru autorskiego nad realizacją projektu wnętrza. Architekt wnętrz, autor projektu, posiada szczegółową wiedzę o projekcie i jego detalach, m.in. zna i ma świadomość trudności mogących pojawić się w procesie realizacji, a ponadto współpracuje z zaangażowanymi w proces powstawania i realizowania projektu, uprawnionymi konstruktorami, instalatorami i kierownikami budów.

Z tych względów autorzy projektu – doświadczeni architekci wnętrz wydają się najbardziej predysponowani do nadzorowania realizacji własnych projektów. Ponieważ zakres działania architektów wnętrz jest w swojej istocie zbliżony do działania projektanta (w rozumieniu Prawa budowlanego), zasadne wydaje się uwzględnienie ustawowych obowiązków projektanta w zakresie nadzoru autorskiego, przejawiającego się w działaniach architekta wnętrz w procesie jego nadzoru nad realizacją projektu wnętrza.

Konieczną formą określenia ram nadzoru nad realizacją projektu wnętrz jest umowa cywilnoprawna pomiędzy architektem wnętrz a inwestorem, która może dowolnie regulować prawa i obowiązki architekta wnętrz w zakresie powierzonego mu nadzoru nad realizacją, o ile jej postanowienia nie będą sprzeczne z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa.

Praktyki zawodowe członków SAW, a także ogólnie przyjęte praktyki rynkowe pokazują, że oczekiwania inwestorów często oczekują przyjęcia przez architektów wnętrz nadzoru nad realizacją projektu w formule obejmującej zadania przypisane innym podmiotom biorącym udział w procesie realizacji: kierownika budowy, koordynatora, inspektora nadzoru czy inwestora. Rolą architekta wnętrz jest uświadomienie inwestorowi właściwej pozycji architekta wnętrz w procesie realizacji projektu oraz zakresu ustawowych kompetencji innych podmiotów biorących udział w tym procesie.

W umowie z inwestorem architekt wnętrz może przyjąć na siebie różne obowiązki (także na etapie realizacji projektu), np. zastępować inwestora w wariancie powierniczym (architekt płaci powierzonymi pieniędzmi) lub przedstawicielskim (płaci inwestor), koordynować budowę, sprawdzać zgodność wykonanych prac z projektem i oceniać ich jakość. Inwestor musi mieć jednak świadomość, że w ramach nadzoru nad realizacją architekt wnętrz nie pełni funkcji inspektora nadzoru, ponieważ nie ma do tego umocowań prawnych.

Umowa z inwestorem powinna także szczegółowo określać zakres działań architekta wnętrz w ramach nadzoru nad realizacją projektu oraz ich koszt. Zdecydowanie bardziej odpowiednie wydaje się określenie kosztów w oparciu o czas trwania czynności podejmowanych przez architekta wnętrz w ramach nadzoru (np. liczbę wizyt i czas ich trwania). Ryczałtowa kwota za nadzór nad realizacją projektu lub jego etapów może skutkować nieadekwatnym wynagrodzeniem architekta wnętrz lub niewspółmiernie wysokimi oczekiwaniami wobec niego, a w konsekwencji złą atmosferą pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą, co z reguły rzutuje ujemnie na efekt końcowy – realizację projektu.

Nadzór nad realizacja sprawowany przez architektów wnętrz budzi wiele kontrowersji. Nie jest opisany w przepisach prawa. Odpowiadając na potrzeby rynku i, przede wszystkim, członków SAW. Zamieszczamy własną definicję dostępną do pobrania tylko dla osób zalogowanych (<pobierz>„Nadzór nad realizacją”) i wzorcową umowę dla członków („Umowa nadzór nad realizacją”<dostępna wkrótce>.

W umowie z inwestorem architekt wnętrz może przyjąć na siebie różne obowiązki (także na etapie realizacji projektu), np. zastępować inwestora w wariancie powierniczym (architekt płaci powierzonymi pieniędzmi) lub przedstawicielskim (płaci inwestor), koordynować budowę, sprawdzać zgodność wykonanych prac z projektem i oceniać ich jakość. Inwestor musi mieć jednak świadomość, że w ramach nadzoru nad realizacją architekt wnętrz nie pełni funkcji inspektora nadzoru, ponieważ nie ma do tego umocowań prawnych.

Umowa z inwestorem powinna także szczegółowo określać zakres działań architekta wnętrz w ramach nadzoru nad realizacją projektu oraz ich koszt. Zdecydowanie bardziej odpowiednie wydaje się określenie kosztów w oparciu o czas trwania czynności podejmowanych przez architekta wnętrz w ramach nadzoru (np. liczbę wizyt i czas ich trwania). Ryczałtowa kwota za nadzór nad realizacją projektu lub jego etapów może skutkować nieadekwatnym wynagrodzeniem architekta wnętrz lub niewspółmiernie wysokimi oczekiwaniami wobec niego, a w konsekwencji złą atmosferą pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą, co z reguły rzutuje ujemnie na efekt końcowy – realizację projektu.

Nadzór nad realizacja sprawowany przez architektów wnętrz budzi wiele kontrowersji. Nie jest opisany w przepisach prawa. Odpowiadając na potrzeby rynku i, przede wszystkim, członków SAW, zamieszczamy własną definicję dostępną dla członków SAW do pobrania poniżej po zalogowaniu

ETAP 00.

Kontakt inicjujący

Zazwyczaj jest to rozmowa telefoniczna lub wymiana maili. Wstępnie poznajemy potrzeby klienta, informujemy go o dostępnych terminach oraz szacujemy czas potrzebny na opracowanie projektu. Ważne jest podkreślenie, że podane informacje mają charakter orientacyjny – nie znamy obiektu, kontekstu i mamy bardzo wstępne informacje o oczekiwaniach. Podanie wiążącej wyceny, na tym etapie jest niemożliwe. Natomiast podanie przybliżonej ceny prac projektowych, wskazanie stawki godzinowej, określenie minimalnego budżetu od jakiego projektujemy wnętrze, wydaje się skutecznym narzędziem eliminacji osób, do których nasze usługi nie są adresowane. Oszczędza czas obu stron.

Celem tej interakcji jest doprowadzenie do spotkania, które może rozpocząć sformalizowaną współpracę. Przed spotkaniem warto poprosić o przesłanie dostępnej dokumentacji, projektowanego obiektu, przekazanie możliwie obszernych informacji dotyczących lokalizacji, terminu odbioru (zakończenia budowy) oraz tych opisujących potrzeby i przybliżających oczekiwania dotyczące projektu i przyszłej realizacji.

ETAP 01.

Pierwsze Spotkanie. Wzajemne poznanie stron

Architekt przedstawia swoje zawodowe osiągnięcia, prezentuje jakość oferowanych usług. Mówi o tym, co jest wyróżnikiem jego zawodowej filozofii i precyzuje sposób współpracy z klientem.

Klient wskazuje preferowaną estetykę, określa swoje potrzeby oraz oczekiwane rozwiązania. Określa szacunkowy budżet inwestycji. Precyzuje czego oczekuje od architekta. W szczególności, czy potrzebny jest mu projekt i ewentualne nieliczne wizyty na budowie, czy też oczekuje kompleksowego poprowadzenia procesu realizacji.

To jeden z najważniejszych momentów w budowaniu relacji biznesowej. Porozumienie architekta z inwestorem oraz zbudowanie wzajemnego zaufania to podstawa dobrej, obustronnie korzystnej, zazwyczaj długotrwałej współpracy. Na spotkaniu obie strony decydują czy pozyskane informacje dobrze rokują na przyszłe wspólne podejmowanie decyzji i pokonywanie problemów.

Po spotkaniu strony dysponują niemal kompletem informacji. Do przygotowania szczegółowej, określającej warunki współdziałania oferty i umowy, może brakować wizji lokalnej. Są sytuacje, w których poznanie obiektu i jego otoczenia bywa niezbędne. Dotyczą głównie  modernizacji obiektów istniejących.

ETAP 02.

Oferta i umowa

Oferta w sposób kompletny i możliwie krótki podsumowuje wymianę informacji pomiędzy architektem i inwestorem. Oprócz określenia przedmiotu projektu, wyceny prac projektowych i terminu realizacji projektu, może zawierać informacje o podziale płatności na etapy, precyzować terminy wykonania poszczególnych zakresów, w szczególności zawierać informację o poczynionych z inwestorem dodatkowych ustaleniach. Wskazane jest, aby już na etapie oferty precyzyjnie określić ewentualny udział architekta i podmiotów z nim współpracujących w procesie realizacji projektu.

Stosowaną praktyką, jest przedstawienie wstępnej oferty przed spotkaniem opisanym jako etap 1. Można to uzasadniać, jeśli projekt dotyczy standardowej przestrzeni (np. „apartament w stanie deweloperskim”), ale przygotowanie oferty po poznaniu stron wydaje się postępowaniem bezpieczniejszym.

Po uzgodnieniu i zaakceptowaniu oferty możliwe jest dostosowanie i w kolejnym kroku, podpisanie umowy (architekci wnętrz zazwyczaj dostosowują posiadaną standardową umowę). Umowa w sposób szczegółowy określa prawa i obowiązki współpracujących stron. (Wzór standardowej, rekomendowanej przez SAW umowy, dostępny jest  dla członków SAW po zalogowaniu <pobierz>). Właściwe skonstruowanie i zrozumienie umowy przez strony, jest kluczowym czynnikiem zapewniającym dobrą współpracę. Prawidłowa umowa przewiduje i eliminuje potencjalne sytuacje konfliktowe. Jednocześnie stanowi podstawę ich rozwiązywania. W długo trwających projektach, do umowy zagląda się jak do notatnika, żeby sprawdzić dawno poczynione ustalenia.

Warunkiem rozpoczęcia prac nad projektem jest podpisanie umowy oraz wpłata ustalonej zaliczki.

Oferta w sposób kompletny i możliwie krótki podsumowuje wymianę informacji pomiędzy architektem i inwestorem. Oprócz określenia przedmiotu projektu, wyceny prac projektowych i terminu realizacji projektu, może zawierać informacje o podziale płatności na etapy, precyzować terminy wykonania poszczególnych zakresów, w szczególności zawierać informację o poczynionych z inwestorem dodatkowych ustaleniach. Wskazane jest, aby już na etapie oferty precyzyjnie określić ewentualny udział architekta i podmiotów z nim współpracujących w procesie realizacji projektu. Stosowaną praktyką, jest przedstawienie wstępnej oferty przed spotkaniem opisanym jako etap 1. Można to uzasadniać, jeśli projekt dotyczy standardowej przestrzeni (np. „apartament w stanie deweloperskim”), ale przygotowanie oferty po poznaniu stron wydaje się postępowaniem bezpieczniejszym. Po uzgodnieniu i zaakceptowaniu oferty możliwe jest dostosowanie i w kolejnym kroku, podpisanie umowy (architekci wnętrz zazwyczaj dostosowują posiadaną standardową umowę). Umowa w sposób szczegółowy określa prawa i obowiązki współpracujących stron. (Wzór standardowej, rekomendowanej przez SAW umowy, dostępny jest  dla członków SAW po zalogowaniu.
Właściwe skonstruowanie i zrozumienie umowy przez strony, jest kluczowym czynnikiem zapewniającym dobrą współpracę. Prawidłowa umowa przewiduje i eliminuje potencjalne sytuacje konfliktowe. Jednocześnie stanowi podstawę ich rozwiązywania. W długo trwających projektach, do umowy zagląda się jak do notatnika, żeby sprawdzić dawno poczynione ustalenia. Warunkiem rozpoczęcia prac nad projektem jest podpisanie umowy oraz wpłata ustalonej zaliczki.
ETAP 03.

Inwentaryzacja

To proces, w trakcie którego architekt wnętrz, niezależnie czy inwentaryzuje osobiście, powierza tę pracę oddelegowanemu zespołowi, czy (co coraz popularniejsze) zleca trójwymiarowe skanowanie przestrzeni, poznaje szczegółowo substancję projektowanego obiektu. Uczy się projektowanej przestrzeni i jej otoczenia.

Istotne są wszystkie elementy: ściany konstrukcyjne i działowe, wysokości pomieszczeń, nadproży i parapetów, istniejące instalacje i wyposażenie (jeśli ma być ponownie wykorzystane), stolarka okienna i drzwiowa, balustrady i bariery, zachowane wartościowe elementy architektoniczne, wszelkie cechy charakterystyczne przestrzeni. Ważne są skala i proporcje pomieszczeń, które warunkują możliwości aranżacyjne.

W przypadku obiektów oddawanych w stanie deweloperskim, architekt wnętrz może stać się partnerem Inwestora przy przygotowaniu projektów zamiennych. Na etapie odbierania lokalu deweloperskiego może wspomagać go w weryfikacji zgodności przeprowadzonych prac z projektem, wizualnej ocenie jakości prac budowlanych i sprawdzeniu sprawności i stanu zamontowanych elementów wyposażenia. To jest bardzo odpowiedzialne zadanie. Często bezpiecznie wesprzeć się wiedzą wyspecjalizowanych w odbiorach inspektorów nadzoru, skorzystać z usług firm zewnętrznych.

ETAP 04.

Dalsze poznawanie potrzeb i oczekiwań klienta, zwieńczone przedstawieniem projektu koncepcyjnego

Ten etap przebiega w sposób zróżnicowany. Architekci wnętrz mają swoje, wypracowane w praktyce sposoby komunikacji z klientami. Spośród wielu omawianych lub rozważanych wcześniej możliwości, wybieramy wraz z inwestorem te, które najlepiej odwołują się do jego oczekiwań. Jednocześnie szanują kontekst miejsca, są funkcjonalne i wpisują się w estetykę projektu. Przedstawione rozwiązania muszą odnosić się do ustalonego wcześniej budżetu. Możliwe jest tworzenie alternatywnych wariantów do zweryfikowania na dalszym etapie uszczegółowienia. (np. po poznaniu ofert realizacyjnych). Zaakceptowana koncepcja określa charakter i wygląd realizowanego w przyszłości wnętrza. Pozwala przejść do dalszego uszczegółowiania projektu. Precyzyjne opisanie zakresu prac, sposobu ich realizowania i finalnej formy prezentacji tego mocno zindywidualizowanego etapu realizacji projektu, pozwala na pracę w komforcie i wzajemnym zrozumieniu. Różnice prowadzące do stworzenia spójnej, pozwalającej na zatwierdzenie koncepcji widoczne są na kilku płaszczyznach:
  1. Współpraca z klientem.
Może przybierać formę kilku, czasem kilkunastu spotkań. W trakcie rozmów, poznajemy oczekiwania i weryfikujemy proponowane rozwiązania. Wspólnie definiujemy potrzeby funkcjonalne i preferowane rozwiązania estetyczne. Tłumaczymy zależności pomiędzy poszczególnymi elementami projektu. Pokazujemy różne drogi konsekwentnych rozwiązań. Wiele firm ma przygotowane ankiety ułatwiające komunikację i pozwalające precyzować budżet. Zbudowanie relacji z klientem opartej na otwartości i zaufaniu, to ważny element procesu twórczego. Architekt powinien być otwarty na wszelkie oczekiwania estetyczne i funkcjonalne inwestora, ale to on jest specjalistą i odpowiada za ergonomię i bezpieczeństwo Dobre projekty powstają na drodze wzajemnego zrozumienia i szacunku. Nie wszystkie pracownie preferują taki rodzaj współpracy. Bywa, że po wstępnych rozmowach następuje przerwa, w czasie której architekt pracuje, a klient czeka na zaproponowany rezultat – w końcu starannie wybrał pracownię, której powierzył projekt. Przedstawiona koncepcja może być zaskakująca dla klienta i trzeba liczyć się z ewentualnym wprowadzeniem zmian po jej prezentacji.
  1. Zakres prac.
Wiele przeprowadzonych rozmów utwierdza w przekonaniu, że architekci wnętrz różnie rozumieją zakres projektu koncepcyjnego. Jedni na tym etapie przedstawiają dopracowany funkcjonalnie rzut, inni także rozwinięcia, z wytycznymi do projektów branżowych. Koncepcja może w sposób szczegółowy precyzować materiały, ale może też jedynie wskazywać ich rodzaje np.: drewno, kamień, gres. Zakres rysunkowy jest powiązany z przyjętą formą prezentacji.
  1. Sposób przedstawienia projektu.
Jedni przygotowują koncepcję w postaci hiperrealistycznych wizualizacji, inni pokazują rzut układu funkcjonalnego uzupełniony o zestawienie proponowanych materiałów wykończeniowych. Architekci projektują w sposób zróżnicowany: rysują odręcznie lub wykorzystując techniki komputerowe, pracują na płaskich rzutach i rozwinięciach lub modelach trójwymiarowych, różnicują materiały w sposób uproszczony (np. różnymi kolorami) lub wprowadzają hiperrealistyczne, generowane komputerowo odpowiedniki prawdziwych materiałów, wykonują modele rzeczywiste lub komputerowe (trójwymiarowe) projektowanych detali, elementów, pomieszczeń, przedstawiają moodboardy z próbkami kolorystycznymi oddające nastrój projektu, wykorzystują programy do prezentacji wspomagane sztuczną inteligencją. Często korzystają z wielu sposobów prezentacji. Uwaga dotycząca instalacji: Architekt wnętrz nie projektuje instalacji. Zazwyczaj nie ma takich kompetencji. Opracowuje wytyczne funkcjonalne i określa elementy instalacji wpływające na estetykę (np. wybiera osprzęt elektryczny i rozmieszcza gniazda i łączniki; wybiera grzejniki i ich lokalizację w oparciu o zapotrzebowanie cieplne wynikające z obliczeń zawartych w projekcie branżowym; dobiera kratki i nawiewniki o przekrojach określonych w projekcie wentylacji). Uwaga dotycząca wizualizacji: Wizualizacje komputerowe są różne: od poglądowych schematów do hiperrealistycznych, często niemożliwych do odróżnienia, od zdjęć istniejących wnętrz. Są jednym z dostępnych środków do zaprojektowania i zaprezentowania wnętrza lub jego elementów. Trzeba uświadamiać klienta, że nawet te najbardziej realistyczne mogą odbiegać od docelowo wybranych materiałów. Wizualizacje warto traktować jako etap na drodze do obranego celu. W umowie warto doprecyzować ilość ujęć, wersji, ewentualnych poprawek Wykonanie wizualizacji, nie są warunkiem niezbędnym powstania dobrego projektu.
ETAP 05.
Akceptacja projektu koncepcyjnego

Akceptacja koncepcji to przełomowy moment podczas współpracy architekta wnętrz z klientem. Wspólnie spędzony czas zostaje podsumowany i zapisany w postaci zadowalającej obie strony. Architekt wie, że trudny i ważny etap, określający projekt estetycznie i funkcjonalnie został wykonany. Klient wyobraża sobie wygląd swojego wnętrza i czeka na komplet informacji, które pozwolą zrealizować wnętrze.

Ważne wydaje się zwrócenie uwagi na odmienne perspektywy architektów wnętrz i ich klientów. Architekt ma świadomość, że przed nim żmudna praca, ale prostsza, bazująca na dobrze opanowanym, zawodowym warsztacie. Klient wie czego się spodziewać, ale na bazie koncepcji nie jest w stanie zrealizować projektu.

ETAP 06.

Szczegółowy projekt wnętrz (nazywany też projektem wykonawczym*)

*Ta nazwa może wprowadzać w błąd klientów, którzy nabierają przekonania, że na podstawie otrzymanej dokumentacji mogą zlecić zdalną produkcję mebli, zabudów, okładzin itp. Trzeba konsekwentnie, od początku współpracy tłumaczyć, że na podstawie dokumentacji otrzymanej od architekta wykonawcy, po własnych pomiarach, muszą wykonać swoją dokumentację warsztatową. Ta opracowywana przez nich dokumentacja, często bardzo obszerna, bywa także określana projektem wykonawczym. Po przedstawionej w przemyślany sposób koncepcji i jej zaakceptowaniu przez inwestora przychodzi czas precyzyjnego uszczegółowienia. W wersji modelowej, po ukończeniu tego etapu, przekazujemy komplet informacji pozwalający na zrealizowanie projektu. W rzeczywistości, nad naszym projektem będą jeszcze pracować technologowie zatrudnieni w firmach wykonawców. Architekci nie mogą znać wszystkich niuansów wytwórczych producentów drzwi i zabudów meblowych, ale świadoma współpraca z technologami pozwala na osiągniecie zamierzonych efektów. Dlatego wskazanym elementem, jest uczestnictwo architekta wnętrz w sprawdzaniu wszelkiej dokumentacji warsztatowej przygotowywanej przez firmy realizujące projekt (Etap 07. Nadzór nad realizacją). W szczegółowym projekcie wnętrz powinny być czytelne informacje dla wszystkich wykonawców. To na podstawie tego etapu możemy uzyskać zestawienia materiałowe niezbędne do ich wyceny. Firmy ogólnobudowlane, instalacyjne, stolarskie, ślusarskie, kamieniarskie, od schodów, od palenisk, saun, basenów, tarasów i wszystkie inne zaangażowane w proces projektowy mogą przygotować oferty zawierające terminy i koszty realizacji. Panując nad założonym budżetem architekt zazwyczaj dołącza do projektu komplet wycenionych elementów wyposażenia i kosztorysy wykonawców. Jakość tego etapu, precyzja i jednoznaczność z jaką opracowany jest projekt zapewnia, zgodną z założeniami, realizację projektu. Doświadczenie oraz zbudowana z inwestorem relacja na etapie tworzenia projektu, predysponuje architekta wnętrz do partnerskiego wspierania inwestora przy finalnym wyborze wykonawców i dostawców wyposażenia, weryfikacji kosztorysów i wreszcie w sprawdzeniu kluczowych zapisów w zawieranych umowach. UWAGA: W umowie z klientem należy precyzyjnie opisać, które z elementów tego etapu traktujemy jako załącznik do projektu, a co możemy traktować jako dodatkowo płatne wspieranie na etapie realizacyjnym.
ETAP 07.

Nadzór nad realizacją projektu.

Architekci wnętrz zwyczajowo nadzorują realizowanie własnych projektów. Takie działanie jest często nieodzownym, oczekiwanym przez inwestorów elementem ich pracy. Mimo, że architekt wnętrz nie jest projektantem w rozumieniu art. 12 ust.1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, postanowienia tej ustawy określające prawa i obowiązki projektanta będą miały, odpowiednio, zastosowanie także do pracy architekta wnętrz, w tym do nadzoru autorskiego nad realizacją projektu wnętrza. Architekt wnętrz, autor projektu, posiada szczegółową wiedzę o projekcie i jego detalach, m.in. zna i ma świadomość trudności mogących pojawić się w procesie realizacji, a ponadto współpracuje z zaangażowanymi w proces powstawania i realizowania projektu, uprawnionymi konstruktorami, instalatorami i kierownikami budów. Z tych względów autorzy projektu – doświadczeni architekci wnętrz wydają się najbardziej predysponowani do nadzorowania realizacji własnych projektów. Ponieważ zakres działania architektów wnętrz jest w swojej istocie zbliżony do działania projektanta (w rozumieniu Prawa budowlanego), zasadne wydaje się uwzględnienie ustawowych obowiązków projektanta w zakresie nadzoru autorskiego, przejawiającego się w działaniach architekta wnętrz w procesie jego nadzoru nad realizacją projektu wnętrza. Konieczną formą określenia ram nadzoru nad realizacją projektu wnętrz jest umowa cywilnoprawna pomiędzy architektem wnętrz a inwestorem, która może dowolnie regulować prawa i obowiązki architekta wnętrz w zakresie powierzonego mu nadzoru nad realizacją, o ile jej postanowienia nie będą sprzeczne z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa. Praktyki zawodowe członków SAW, a także ogólnie przyjęte praktyki rynkowe pokazują, że oczekiwania inwestorów często oczekują przyjęcia przez architektów wnętrz nadzoru nad realizacją projektu w formule obejmującej zadania przypisane innym podmiotom biorącym udział w procesie realizacji: kierownika budowy, koordynatora, inspektora nadzoru czy inwestora. Rolą architekta wnętrz jest uświadomienie inwestorowi właściwej pozycji architekta wnętrz w procesie realizacji projektu oraz zakresu ustawowych kompetencji innych podmiotów biorących udział w tym procesie.

W umowie z inwestorem architekt wnętrz może przyjąć na siebie różne obowiązki (także na etapie realizacji projektu), np. zastępować inwestora w wariancie powierniczym (architekt płaci powierzonymi pieniędzmi) lub przedstawicielskim (płaci inwestor), koordynować budowę, sprawdzać zgodność wykonanych prac z projektem i oceniać ich jakość. Inwestor musi mieć jednak świadomość, że w ramach nadzoru nad realizacją architekt wnętrz nie pełni funkcji inspektora nadzoru, ponieważ nie ma do tego umocowań prawnych.

Umowa z inwestorem powinna także szczegółowo określać zakres działań architekta wnętrz w ramach nadzoru nad realizacją projektu oraz ich koszt. Zdecydowanie bardziej odpowiednie wydaje się określenie kosztów w oparciu o czas trwania czynności podejmowanych przez architekta wnętrz w ramach nadzoru (np. liczbę wizyt i czas ich trwania). Ryczałtowa kwota za nadzór nad realizacją projektu lub jego etapów może skutkować nieadekwatnym wynagrodzeniem architekta wnętrz lub niewspółmiernie wysokimi oczekiwaniami wobec niego, a w konsekwencji złą atmosferą pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą, co z reguły rzutuje ujemnie na efekt końcowy – realizację projektu.

Nadzór nad realizacja sprawowany przez architektów wnętrz budzi wiele kontrowersji. Nie jest opisany w przepisach prawa. Odpowiadając na potrzeby rynku i, przede wszystkim, członków SAW. Zamieszczamy własną definicję dostępną do pobrania tylko dla osób zalogowanych (<pobierz>„Nadzór nad realizacją”) i wzorcową umowę dla członków („Umowa nadzór nad realizacją”<dostępna wkrótce>.

W umowie z inwestorem architekt wnętrz może przyjąć na siebie różne obowiązki (także na etapie realizacji projektu), np. zastępować inwestora w wariancie powierniczym (architekt płaci powierzonymi pieniędzmi) lub przedstawicielskim (płaci inwestor), koordynować budowę, sprawdzać zgodność wykonanych prac z projektem i oceniać ich jakość. Inwestor musi mieć jednak świadomość, że w ramach nadzoru nad realizacją architekt wnętrz nie pełni funkcji inspektora nadzoru, ponieważ nie ma do tego umocowań prawnych. Umowa z inwestorem powinna także szczegółowo określać zakres działań architekta wnętrz w ramach nadzoru nad realizacją projektu oraz ich koszt. Zdecydowanie bardziej odpowiednie wydaje się określenie kosztów w oparciu o czas trwania czynności podejmowanych przez architekta wnętrz w ramach nadzoru (np. liczbę wizyt i czas ich trwania). Ryczałtowa kwota za nadzór nad realizacją projektu lub jego etapów może skutkować nieadekwatnym wynagrodzeniem architekta wnętrz lub niewspółmiernie wysokimi oczekiwaniami wobec niego, a w konsekwencji złą atmosferą pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą, co z reguły rzutuje ujemnie na efekt końcowy – realizację projektu. Nadzór nad realizacja sprawowany przez architektów wnętrz budzi wiele kontrowersji. Nie jest opisany w przepisach prawa. Odpowiadając na potrzeby rynku i, przede wszystkim, członków SAW. Zamieszczamy własną definicję dostępną do pobrania poniżej – tylko dla osób zalogowanych! Wzorcowa umowa dla członków  – dostępna wkrótce.

Wnętrza publiczne

Projekty realizowane są dodatkowo w oparciu o współpracę z branżystami i specjalistami (bhp, ppoż, sanepid). Posiadamy umiejętność koordynowania prac pomiędzy branżami, działaniami i we współpracy z generalnymi wykonawcami.

Przewijanie do góry